Akceptacja – drogą wojownika?

Akceptacja tego, co jest jako droga do trwałego spokoju to kolejne po ego kluczowe pojęcie w filozofiach wschodu. I, niestety… zupełnie opacznie rozumiane na zachodzie.

Bo czy może być dla nas coś gorszego niż akceptacja tego, co jest? Przecież to, co jest nie ma nic wspólnego z tym, co być powinno. Sensem naszego życia jest więc ciągłe poprawianie i rozwój, ewentualnie zamiatanie pod dywan tego, czego się nie da poprawić ani rozwinąć i robienie dobrej miny do złej gry.

Akceptacja zaś to przyzwolenie na tę mierność, która jest i tkwienie w niej. A mówiąc wprost – akceptacja to najprostsza droga do zostania warzywem. Może i życie marchewki jest spokojniejsze od życia VIP-a, ale nie mamy wątpliwości, które życie byśmy wybrali, gdybyśmy mieli wybór, prawda? Odkładając na bok już nawet tak abstrakcyjne dla marchewki pojęcia jak kariera czy porsche – jak akceptacja może nas bronić przed światem…? Przed cudzą agresją…?

Odpowiedź brzmi: skuteczniej.

Tydzień przed swoją śmiercią w 1645 r. Miyamoto Musashi, od wielu lat praktykujący buddyzm zen, spisał 21 zasad streszczających jego filozofię życia. Pierwsza z nich brzmi:

Akceptuj rzeczy takimi, jakimi są.

I nie byłoby w tym nic dziwnego – w sumie to niemal hymn buddystów – gdyby nie to, że Miyamoto Musashi był jednocześnie jednym z najsłynniejszych japońskich roninów – twórcą szkoły walki dwoma mieczami, który w życiu nie przegrał pojedynku. A według historyków odbył ich ponad 60.

Akceptacja w filozofii wschodu ma bowiem zupełnie inne znaczenie niż na zachodzie. Jest to niuans, który zazwyczaj umyka umysłom zachodnim, a stanowi podstawę całego systemu. Akceptacja nie oznacza ani bierności ani bezbronności. Akceptacja tego, co jest to nic innego jak przecięcie się przez myśleństwo do faktów i reagowanie na fakty, a nie naszą ich interpretację. Nikt nie mówi, żebyś nie reagował. Reaguj! Tylko nie na własne myśli, a na to, co się faktycznie dzieje.

To odwrotność akceptacji – święte oburzenie na niesprawiedliwość tego świata i ludzką podłość (czyli emocjonalne reagowanie na naszą interpretację faktów) – naraża nas na niebezpieczeństwo.

Jedną z taktyk Miyamoto Musashiego było… spóźnianie się na pojedynki. W jego czasach stanowiło to skrajną obrazę dla jego czcigodnych przeciwników, którzy konsekwentnie wpadali w święte oburzenie nad jego hucpą i… przegrywali.

Szczerze, to trudno mi uwierzyć, że wielcy mistrzowie szkół walki – a z nimi m.in. pojedynkował się Miyamoto – tracili rezon, tylko dlatego, że ktoś im okazuje lekceważenie. Jedyne wytłumaczenie, które przychodzi mi do głowy jest takie, że czasy rzeczywiście były skrajnie inne i spóźnienie się przeciwnika faktycznie musiało stanowić śmiertelną ujmę na honorze.

Jednak ważne jest tutaj to, że cios w ich ego – czyli przekonanie, że są kimś ważnym i wyjątkowym ergo cudzy szacunek należy się im jak psu zupa rozkładało ich zanim jeszcze doszło do walki wręcz. Gdyby akceptowali fakt, że nie wszyscy ludzie myślą o nich jak o bogach wcielonych, zagranie Musashiego wzbudziłoby w nich co najwyżej uśmiech, o ile by je w ogóle zauważyli. Szanse na wygranie pojedynku dramatycznie by wzrosły.

Problem w tym, że nasze oczekiwanie, że cokolwiek nam się należy jak psu zupa, to nasza istna pięta Achillesa – punkt, który wystarczy dotknąć chociażby spóźnieniem (jeśli akurat oczekujesz punktualności), żeby nas prawie znokautować.  W starciu z ludźmi pokroju Miyamoto, oczekiwanie, że ludzie będą grać według zasad, które my wyznajemy, zamienia nas w bezbronne owieczki.

Wszyscy bowiem wiemy jak skutecznie się bronimy, gdy paraliżuje nas oburzenie na cudzą bezczelność. Zatkany w ten sposób osobnik to dopiero wzór bierności i bezradności…! Istna marchewka, którą można siekać na plasterki czy w kosteczkę według uznania…!

Jak się „odetkać”? Przestać oczekiwać, że ludzie będą się zachowywać w sposób, w który na pewno nie będą. Innymi słowy – zaakceptować fakt, że nie wszyscy grają w naszej drużynie. Ewentualnie – że nie wszyscy są tak świadomi jak my :), a my nie mamy mocy ich zmienić.

Akceptacja faktów nas „odtyka”, czyli oczyszcza z emocji, pozwala spokojnie przyjrzeć się przeciwnikowi, dobrać najlepszą taktykę na obronę i ­ – uwalniając z paraliżu kończyn i aparatu gębowego – ową taktykę zrealizować.

Choć – jak już się odetkamy – istnieje duże prawdopodobieństwo, że zobaczymy, iż w niebezpieczeństwie było tylko nasze ego i nawet nie będzie nam się chciało reagować. Bo po co tracić czas i energię na walkę z wiatrakami?